Verbeteren en onderbouwen van multidisciplinaire samenwerking in de eerste lijn @ZonMw
29 augustus 2022
Hoe organiseer je samenwerking in de eerstelijnszorg op zo’n manier dat je de meest optimale zorg biedt? 6 projecten onderzoeken dit binnen samenwerkingsverbanden van huisartsen, paramedici en verpleegkundigen, verpleegkundig specialisten en/of verzorgenden. Ze focussen daarbij op verbetering voor hun patiënten op (lichamelijk) functioneren, participatie in de maatschappij, langer thuis kunnen wonen, zelfredzaamheid en leefstijl.
Meerwaarde en proces onderbouwen
De projecten onderzoeken en onderbouwen de meerwaarde en het proces van multidisciplinaire samenwerking. De meerwaarde onderbouwen zij met minimaal 1 van de volgende aspecten: de ervaren gezondheid vanuit de brede benadering van gezondheid, kwaliteit van zorg, de betaalbaarheid van de zorg en/of het werkplezier van zorgprofessionals (Quadruple Aim). We stellen de projecten graag aan u voor:
Het PARAPLU project: PARamedici als Actieve Partners in Lokale eerstelijns netwerken oUderenzorg
Integrale zorg aan kwetsbare ouderen verbeteren door structurele interprofessionele samenwerking tussen huisartsen, wijkverpleging en paramedici binnen lokale netwerken.
Penvoerder: Minke Nieuwboer (Radboudumc)
Samenwerking tussen Radboudumc, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, Netwerk100, TVN zorgt en IQ healthcare
Interdisciplinair Team Work in de eerste lijn voor patiënten met COPD: het I-Team project
Eerstelijnszorgverleners en ervaringsdeskundige COPD-patiënten gaan samen een eerstelijns interdisciplinair zorgprogramma ontwerpen, optimaliseren (learning by doing) en evalueren.
Penvoerder: Alex van ’t Hul (Radboudumc)
Samenwerking tussen Radboudumc, Universiteit Maastricht, Longfonds, ZZG zorggroep, Bernhoven Ziekenhuis en Synchroon Zorggroep
InterGAIN: interprofessionele aanpak van (risico op) ondervoeding en sarcopenie bij thuiswonende ouderen
Onderzoek naar de meerwaarde van interprofessionele samenwerking in de aanpak van (risico op) ondervoeding en sarcopenie bij thuiswonende ouderen (65+).
Penvoerder: Harriët Jager-Wittenaar (Hanzehogeschool Groningen)
Samenwerking tussen Hanzehogeschool Groningen, Denktank 60+ Noord, Hogeschool van Amsterdam, Huisartsenzorg Drenthe, Icare, Radboudumc, Universitair Medisch Centrum Groningen en ZuidOostZorg
Multidisciplinaire samenwerking in de eerstelijns palliatieve zorg, juiste zorg op gewenste plek
Betere samenwerking tussen huisarts, verpleegkundigen, paramedici en geestelijk verzorger in de zorg thuis voor oncologische patiënten met een palliatieve zorgbehoefte.
Penvoerder: Ingrid van Zuilekom (Saxion)
Samenwerking tussen Saxion, Carintreggeland, Zorggroep Manna, Netwerken Palliatieve zorg Twente, gezondheidscentrum Het Kompas, huisartsenpraktijk De Driehoek, de Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties en Long Alliantie Nederland
Borgen van multidisciplinair overleg tussen verpleegkundigen, paramedici en huisartsen in de eerste lijn ter versterking van de gezondheid van kinderen en ouderen die complexe zorg nodig hebben
Met multidisciplinaire overleggen (MDO’s) de gezondheid van kinderen met meervoudige beperkingen én kwetsbare thuiswonende ouderen verbeteren en het werkplezier van de professionals vergroten.
Penvoerder: Albine Moser (Zuyd Hogeschool)
Samenwerking tussen Zuyd Hogeschool, Huisartsen Oostelijk Zuid-Limburg, Paramedisch Centrum Sittard Zuid, Burgerkracht Limburg en Universiteit Maastricht, School for Public Health and Primary Care
Proactieve multidisciplinaire samenwerking ondersteunend aan zorgbehoefte van kind en gezin in de kinderpalliatieve zorg
De reactieve samenwerking tussen eerste, tweede en derde lijn ombuigen naar proactieve interprofessionele samenwerking passend bij de situatie van kind en gezin.
Penvoerder: Marijke Kars (Universitair Medisch Centrum Utrecht | Julius Centrum)
Samenwerking tussen Universitair Medisch Centrum Utrecht, Julius Centrum, Universitair Medisch Centrum Groningen, Kenniscentrum Kinderpalliatieve Zorg, Stichting Kind & Ziekenhuis en Stichting KinderThuisZorg
Achtergrond subsidieronde
Uit de verzameling van de regiobeelden/praktijkvoorbeelden van Juiste Zorg op de Juiste Plek (JZOJP) en het rapport ‘Stand van het land regiobeelden’ van Berenschot (september 2020) blijkt dat de samenwerking tussen huisartsen, verpleegkundigen en paramedici nog niet optimaal is. Goede voorbeelden hiervan zijn nog onvoldoende gemeengoed. Daarom hebben wij hier vanuit onze programma’s Paramedische Zorg en Verpleging en Verzorging en ons Kennisprogramma Huisartsgeneeskunde gezamenlijk budget voor vrij gemaakt.
Meer informatie
- Thema huisartsenzorg
- Thema paramedische zorg
- Thema verpleging en verzorging
Het belang van een vertrouwenspersoon. Wanneer doe je aangifte van een incident?
Door Stichting Sociaal Fonds Huisartsenzorg
Door de toenemende druk in de eerstelijnszorg ontvangt SSFH steeds meer signalen van huisartsenpraktijken, huisartsenposten en gezondheidscentra over agressie en ongewenst gedrag van patiënten tegen het personeel in de huisartsenzorg.
Daarom is hierover een special gemaakt, met informatie over o.a. het belang van een vertrouwenspersoon, situaties wanneer je aangiftes doet van een incident, 3 vragen en antwoorden aan een vertrouwenspersoon en nog veel meer.
Lees de volledige SSFH Special ‘Vertrouwenspersoon’:
Beter inzicht en meer eigen regie door de patiënt. De leergang Werken in een Achterstandswijk
De leergang bestaat uit een e-learning en twee praktijkdagen waarin je je opgedane kennis uit de e-learning over het werken in een achterstandswijk leert toepassen. De leergang ademt de principes van Krachtige basiszorg uit en is daarom een dijk van een basis voor praktijken en organisaties die aan de start van Krachtige basiszorg staan. In de e-learning leren deelnemers aan de hand van ervaringsverhalen van professionals, casussen en cijfers uit de achterstandswijk meer over de werkwijze Krachtige basiszorg en over de onderwerpen samenwerken, zelfzorg, bewoners en het ontstaan van de achterstandswijk.
De e-learning is nu ook beschikbaar voor wijken buiten Utrecht. Wil je meer weten? Neem dan contact op met Ernst-Jan Wind. ernstjan@krachtigebasiszorg.nl
De zorg van Levi & Van Santen
Deze week hebben Marcel Levi en Hans van Santen het over de toenemende agressie in de zorg, hoogleraren die passende zorg niet zien gebeuren, enthousiaste jonge dokters en het ontslag van zorgmedewerkers met long Covid. Dit en meer in de wekelijkse podcast De zorg van Levi & Van Santen.
Huisartsenpraktijk Hohmann & De Vet is onlangs begonnen met Spreekuur.nl.
Huisarts Femke Hohmann vertelt in deze video waarom haar praktijk koos voor digitale huisartsenzorg.
Zeg nee tegen agressie
Zeg nee tegen agressie: omgaan met agressie, interculturele communicatie. 4 pe-punten ABAN
-Hoe ga je om met verschillende vormen van agressie, wanneer er sprake is van emotie of grensoverschrijdend gedrag?
-Hoe ga je om met situaties als mensen zichzelf vooral géén corona aanpraten, met voorbeelden als ze hoesten, klinkt het van ‘ja dokter, dat heb ik altijd rond deze tijd van het jaar’
-Wat is jouw eerste reactie wanneer je het gedrag van een ander als belemmerend of grensoverschrijdend ervaart?
Een pilletje helpt niet tegen eenzaamheid
In steeds meer gebieden ontdekt men Welzijn op Recept, een relatief eenvoudige interventie met grote effecten. Ook de regio Noord-Kennemerland is enthousiast. Naar aanleiding van de evaluatie van de pilot Welzijn op Recept in Castricum en Alkmaar delen Sandra Zwolsman, regio-adviseur bij ZONH en Elisa Uijl van huisartsenkoepel HONK de eerste, positieve, ervaringen en de plannen voor vervolgstappen.
In opdracht van en in nauwe samenwerking met huisartsenkoepel HONK (Huisartsen Organisatie Noord-Kennemerland) probeert advies- en implementatiebureau ZONH Welzijn op Recept op te zetten, te implementeren en verder uit te rollen in dit gebied in Noord-Holland met ongeveer 280.000 inwoners. Dit in het kader van HONKs streven zorgprofessionals in de eerstelijnszorg en specifiek huisartsen te faciliteren bij het leveren van goede, laagdrempelige en toekomstgerichte zorg. Beide organisaties hebben multidisciplinair werken hoog in het vaandel staan, een aanpak die kenmerkend is voor Welzijn op Recept. Bij deze interventie werken immers huisartsen en praktijkondersteuners samen met het sociaal domein. Bovendien zijn ook de gemeente, andere organisaties en soms de zorgverzekeraar erbij betrokken. Dat gebeurt ook in Noord-Kennemerland. Sandra: “Zorgverzekeraar VGZ biedt ons via Versterking Eerstelijnsgelden en het Achterstandsfonds financiële steun voor het opzetten van Welzijn op Recept in deze regio. Het gaat echt om co-creatie, ook gemeentes hebben bijgedragen in de financiering van de pilots.”
Per gemeente verschillend
De aanpak doorloopt verschillende stappen: “We kijken in de gemeenten in hoeverre er behoefte is aan Welzijn op Recept en of die interventie daar wenselijk is”, aldus Sandra. “De uitvoering kan per gemeente verschillen. Wij noemen dat ‘couleur locale’.” Een voorbeeld: in Alkmaar wordt Welzijn op Recept breed ingezet, ook in relatie tot andere problematiek zoals financiële en/of huisvestingsproblematiek, terwijl Castricum de interventie is gestart vanuit het programma Een tegen Eenzaamheid.
“Voor de start, in de verkenningsfase, voeren we gesprekken met alle bij Welzijn op Recept betrokken partijen en we kijken welke patiëntengroep in een bepaalde gemeente daarvoor het meest in aanmerking komt. Het is belangrijk dat de huisarts dat scherp heeft. Wanneer die bijvoorbeeld te zware psychische problematiek doorverwijst, dan loopt het sociaal domein vast. Bij doorverwijzen van te lichte gevallen, is het risico dat potentiële WoR-patiënten worden gemist. Het is essentieel dat huisartsen weten wat Welzijn op Recept is en wie zij kunnen verwijzen. Bovendien kunnen ze juist in de samenwerking, met korte lijnen, samen kijken dat ze elkaar kunnen vinden. Bij een goede terugkoppeling, wanneer de welzijnscoach vertelt wat hij of zij heeft gedaan en hoe het is afgelopen en nu met de patiënt gaat, kan de huisarts op grond daarvan ook denken: ik heb nog zo iemand. Die zou daar ook weleens mee gebaat kunnen zijn.” Elisa: “Het gezamenlijk opstellen van het samenwerkingsdiagram en het bieden van het overzicht van de welzijnsmogelijkheden vormen de basis voor de implementatie.”
Waar staan we nu?
In Alkmaar en Castricum is Welzijn op Recept eind 2020 gestart. Sandra: “De pilot is in Castricum inmiddels geëvalueerd en in Alkmaar zijn we daarmee een eind op weg.” In Castricum zijn er geslaagde bemiddelingstrajecten ingezet, waarbij de deelnemers hun kwaliteit van leven met 1 tot 3 punten hoger beoordelen door de deelname aan Welzijn op Recept. Daarnaast heeft Welzijn op Recept gezorgd voor een betere samenwerking tussen het sociaal domein en de deelnemende huisartsenpraktijken.
De samenwerkingspartners besloten in hun enthousiasme de positieve evaluatie breed te delen. Ze hebben daartoe een filmpje gemaakt (zie www.zonh.nl, nieuws, Welzijn op Recept in gemeente Castricum in beeld). Sandra: “Het filmpje is goed ontvangen. Geen heel verhaal, maar op een korte manier wordt Welzijn op Recept inzichtelijk gemaakt.”
Hoe nu verder?
“We willen de evaluatie en monitoring verbeteren. Dat gebeurde tot nu toe met Excel-bestanden, tijdrovend om in te vullen en omslachtig. Natuurlijk is het meten van het effect van Welzijn op Recept, met harde gegevens, lastig. We pakken het nu andersom aan, niet per patiënt, maar vanuit de doelen: Hoe gaat de samenwerking? Hoe is de kwaliteit van leven van de patiënt verbeterd?” Er is daarom een vragenlijst ontwikkeld, die gemakkelijk in te vullen is en minder tijd kost. “Daarna gaan we in gesprek met de huisarts en de welzijnscoach voor verdere uitleg. Als in de antwoorden bepaalde dingen opvallen, vragen we wat we daaraan kunnen doen. Én we halen de succesverhalen eruit.” Alles gebeurt in nauwe afstemming met de huisartsenkoepel. Elisa: “De praktijkmanagers vervullen een sleutelrol bij de vertaling van het concept naar de wijk en praktijk.”
Voor meer informatie over de uitdagingen van samenwerken lees ook het boekje: “Welzijn op Recept – de uitdagingen van samenwerking tussen zorg en welzijn”
Voor meer succesverhalen download of bestel ook het boekje “Pareltjes van Welzijn op Recept”
Het belang van leefstijl en preventie . Jochen Mierau , hoogleraar economie van de volksgezondheid
Goede volksgezondheid is voorwaardelijk voor het functioneren onze samenleving. Zonder gezonde
Nederlanders valt de economie stil, wordt geen zorg verleend, zijn er geen mantelzorgers en geen
vrijwilligers in de sportkantine. De overheid heeft een belangrijke rol in het beïnvloeden van de
omgeving waarin burgers proberen gezonde keuzes te maken. Daarmee heeft de overheid nu de kans
om de kaders van de leefomgeving zo inrichten dat gezondheid voorop staat.
