Momenteel hebben 8,5 miljoen Nederlanders te maken met chronische aandoeningen die gevolg zijn van interactie tussen genen, omgeving en leefstijl. Het potentieel van leefstijlinterventies voor herstel, behandeling en verbetering van kwaliteit van leven is groot. Toch worden deze tot op heden nog beperkt toegepast. De Samenwerkende Gezondheidsfondsen (SGF), ZonMw en Topsector Life Sciences & Health (LSH) zetten momenteel gezamenlijk een nieuw onderzoeksprogramma ‘Leefstijl in de Zorg’ op. Samen willen we zorgen voor betere bewijsvoering en implementatie van leefstijlinterventies.
Het belang van leefstijlgeneeskunde
Meer dan de helft van de volwassen Nederlanders, 8,5 miljoen mensen, heeft één of meerdere chronische aandoeningen. Dit aantal neemt de komende jaren alleen maar toe. Naast maatschappelijk leed leidt dit tot een onbetaalbare zorg. Leefstijl speelt – onder invloed van onze leefomgeving – een fundamentele rol in het ontstaan en in stand houden van een groot deel van deze aandoeningen.
Leefstijlgeneeskunde, wat is het?
Leefstijlgeneeskunde richt zich op onderzoek naar en implementatie van leefstijlinterventies in de curatieve gezondheidszorg, als onderdeel van de geneeskundige behandeling van ziekten. Dat leefstijlinterventies ingezet kunnen worden ter voorkoming van gezondheidsklachten is bekend. Maar dat leefstijlinterventies ook effectief ingezet kunnen worden voor herstel of behandeling van aandoeningen is minder bekend, terwijl verschillende onderzoeken dit al langer suggereren. Leefstijlinterventies richten zich op het geheel van voeding, beweging, ontspanning, slaap, reductie van blootstelling aan toxische stoffen en psychosociale ondersteuning. Leefstijlinterventies behelzen zowel persoonlijke gedragsverandering als omgevingsfactoren. (Bron: www.lifestyle4health.nl)
Doel van het onderzoeksprogramma
Voor sommige aandoeningen is al wetenschappelijk aangetoond dat leefstijlinterventies een positieve invloed hebben zoals bij diabetes. Ook bij andere ziekten zoals hart- en vaatziekten, maag-darm-leverziekten en psychologische aandoeningen wordt het potentieel in toenemende mate aangetoond. Toch blijft de toepassing van leefstijlinterventies in de behandeling van chronische aandoeningen achter. Een van de knelpunten is dat er nog onvoldoende (geaccepteerd) wetenschappelijk bewijs is over de effectieve inzet van leefstijlinterventies. Met het onderzoeksprogramma ‘Leefstijl in de Zorg’ willen we zorgen voor betere bewijsvoering en implementatie van leefstijl interventies voor zoveel mogelijk chronische aandoeningen.
Subsidieoproep 2023
Naar verwachting zal in maart 2023 een subsidieoproep geopend worden. De subsidieoproep bevat twee thema’s:
- Onderzoek naar de effectiviteit van de inzet van leefstijl binnen de zorg.
- Onderzoek naar generieke (biologische en/of gedrags-) werkingsmechanismen van leefstijl die van invloed zijn op meerdere ziekten en doorvertaling van mechanistische kennis naar leefstijlinterventies.
Voor dit tweede thema – gericht op generieke werkingsmechanismen- stelt de SGF in samenwerking met LSH PPS toeslag beschikbaar om innovatief onderzoek door publiek-private samenwerking (PPS) te stimuleren. Voor alle onderzoeksprojecten is focus op implementatie van groot belang. Hierbij is het belangrijk om samen te werken met patiënten en zorgprofessionals, maar ook met belanghebbenden zoals verzekeraars, zodat de resultaten goed toepasbaar zijn in de praktijk.
Grootschalig samenwerkingsverband
Het onderzoeksprogramma ‘Leefstijl in de Zorg’ maakt deel uit van de brede coalitie Leefstijl in de Zorg en is onderdeel van het Integraal Zorgakkoord (IZA).
De nationale ‘Coalitie Leefstijl in de Zorg’ is opgericht door onder andere ZonMw, TNO en Patiëntenfederatie Nederland, met middelen vanuit het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Deze coalitie streeft ernaar dat uiterlijk 1 januari 2025 de inzet op gezonde leefstijl integraal onderdeel uitmaakt van de reguliere zorg voor mensen met een gezondheidsklacht, aandoening of ziekte (risicogroepen en patiënten). Samen met de coalitie en met Topsector Life Sciences & Health kunnen we de komende jaren een krachtige impuls geven om leefstijl onderdeel te maken van behandeling van vele ziekten.
Meer lezen
Lees hier de Vooraankondiging subsidieoproep: onderzoek leefstijl in de zorg.
