Beweegtherapie en leefstijlbegeleiding voor alle patiënten met een niet-overdraagbare aandoening; via Chronisch Zorgnet
Meerwaarde van Chronisch Zorgnet voor de huisarts
Auteurs
Anneroos Sinnige, arts-onderzoeker, PhD-kandidaat, projectmedewerker Chronisch ZorgNet,
Prof Dr Joep Teijink, vaatchirurg Catharina Ziekenhuis Eindhoven, oprichter Chronisch ZorgNet
Dr Stefan van Rooijen, huisarts in opleiding, oprichter Fit4Surgery
Maik Sliepen, PhD, senior projectmedewerker Chronisch ZorgNet
In beweging tegen NO chronische aandoeningen
Niet-overdraagbare (NO) chronische aandoeningen zijn verantwoordelijk voor 71% van alle sterfgevallen wereldwijd. Een belangrijke risicofactor voor het ontwikkelen van deze aandoeningen is fysieke inactiviteit. [WHO Factsheet NCD] Daarom heeft de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) meer fysieke activiteit verklaart tot een belangrijke pijler in de preventie van NO chronische aandoeningen [WHO factsheet activity].
Verschillende (NHG-) behandelrichtlijnen adviseren beweegtherapie onder supervisie van een therapeut, waaronder die voor perifere arteriële ziekte (etalagebenen), coronaire hartziekte, Chronische Obstructieve Long Ziekte (COPD) en diabetes mellitus (DM). [Sinnige 2020].
Ondanks wetenschappelijke bewijs en aanbeveling in de richtlijnen, wordt slechts een minderheid van de patiënten daadwerkelijk verwezen: minder dan 5% van de patiënten met nieuw gediagnosticeerde COPD en 11,7% van de patiënten geïndiceerd voor hartrevalidatie.
Dit artikel beschrijft hoe het landelijke netwerk van Chronisch ZorgNet kwalitatief hoogwaardige beweegtherapie in combinatie met leefstijlbegeleiding beschikbaar maakt voor alle patiënten met NO chronische aandoeningen. De huisarts speelt hierbij een belangrijke (regie-) rol.
Het succes van ClaudicatioNet voor patiënten met etalagebenen
In 2010 werd ClaudicatioNet opgericht: een landelijk dekkend netwerk voor beweeg- en leefstijltherapie voor patiënten met etalagebenen. ClaudicatioNet realiseerde in 2017 dat bijna 90% van alle patiënten met etalagebenen -gediagnosticeerd door huisarts of vaatchirurg- primair werd verwezen voor een traject beweeg- en leefstijl. [Jansen 2020] Dit succes hangt samen met de introductie van een online zorgzoeker, een webbased verwijssysteem, gestandaardiseerde terugkoppelingsbrieven, adequate scholing en een continu leerproces voor alle deelnemers (hart voor leren).
Chronisch ZorgNet; netwerk voor alle patiënten met chronische aandoeningen
In 2020 is ClaudicatioNet opgegaan in Chronisch ZorgNet, met als doel de behaalde successen voor patiënten met etalagebenen ook te realiseren voor andere NO chronische aandoeningen. Om dit te bewerkstelligen worden de succesvolle elementen van ClaudicatioNet opgeschaald.
Eenvoudig verwijzen
Met de webbased online zorgzoeker konden verwijzers al jaren op basis van postcode eenvoudig een therapeut in de buurt van de patiënt vinden. In de loop van 2021 gaat deze zorgzoeker over in DigiH. DigiH geeft inzicht in het individuele portfolio van alle deelnemers van Chronisch ZorgNet (ruim 2600), waarin specialisaties, cursussen en trainingen worden geregistreerd. Bovendien kunnen deelnemers van Chronisch ZorgNet vanuit dit portfolio ook gestandaardiseerde terugkoppelingsbrieven genereren . De inhoud is afgestemd op door verwijzer(s) gewenste informatie. Nog in 2021 wordt DigiH geïntegreerd in een aantal bestaande Huisarts en Ziekenhuis Informatie systemen. In 2022 kunnen alle huisarts- en ziekenhuisinformatiesysteem via single sign on toegang krijgen tot DigiH en de gewenste eerstelijns zorgverlener selecteren.
Continu leren
Deelnemers van Chronisch ZorgNet doorlopen minimaal één aandoening-specifieke basiscursus. Vervolgens staat Chronisch ZorgNet garant voor continu leren en ontwikkelen via ons “hart voor leren” programma. Vanuit het Kwaliteitssysteem worden behandeldata teruggekoppeld aan de therapeut, welke kunnen worden vergeleken met een benchmark om van te kunnen leren.
Ondersteuning voor de huisarts
De bij Chronisch ZorgNet aangesloten therapeut kan zo in toenemende mate een ondersteunende rol innemen voor de huisarts of praktijkondersteuner. Dit vraagt uiteraard om vertrouwen en adequate terugkoppeling. Dit wordt geboden via het netwerk door transparantie en borging van kwaliteit.
Dicht bij de patiënt
Een landelijk dekkend netwerk van bijna 3000 fysio- en oefentherapeuten en een groeiend aantal diëtisten en ergotherapeuten, houdt in dat inmiddels bijna overal in Nederland een gespecialiseerd team beschikbaar is. Om het belang van regio specifieke kenmerken en kwaliteiten niet te verliezen is Chronisch ZorgNet verdeeld in 55 regionale netwerken. Via deze regionale netwerken, ieder met een eigen kartrekker, wordt ook kennis en ervaring gedeeld. De regionale netwerken zijn daarnaast voor verwijzers en paramedici het middel om gezamenlijk de regionale zorg te integreren en optimaliseren.
Voordelen voor de patiënt
Via Chronisch ZorgNet ontvangt de patiënt de juiste behandeling, waarmee in veel gevallen (invasieve) behandeling in de tweede lijn, een exacerbatie van bestaand (COPD) lijden of een tweede hartinfarct kan worden voorkomen. Daar komt bij dat een behandeling in de woonomgeving de therapietrouw vergroot. Zo was van de patiënten verwezen met etalagebenen 83% na vijf jaar 83% nog steeds vrij van een vaatchirurgische interventie. [Jansen 2020]
Blik op de toekomst
Chronisch ZorgNet is als netwerk continu in ontwikkeling en staat open voor uitbreiding. Het is de nadrukkelijke bedoeling steeds meer een multidisciplinair netwerk te worden. De Corona-crisis heeft dit in een versnelling gebracht. Multidisciplinaire eerstelijns corona-revalidatie wordt vanuit Chronisch ZorgNet in geheel Nederland aangeboden in mini-netwerkjes aangesloten bij Chronisch ZorgNet. In deze mini-netwerkjes participeren fysio- en oefentherapeut, diëtiste, ergotherapeut en zo nodig een psycholoog, met adequate terugkoppeling naar de huisarts.
Osteoporose, Vallen en Breken
Op 9 maart werd de aftrap gegeven voor een nieuwe expertise binnen Chronisch ZorgNet. Op initiatief van de patiënten vereniging Osteoporose zal worden gestart met integrale zorg voor patiënten met osteoporose en patiënten die een fractuur hebben doorgemaakt. Een expert-groep heeft inmiddels de basiscursus op orde en deze zal in april worden uitgerold. De in het gehele land reeds operationele fractuur- en osteoporose poli’s kunnen gebruik maken van DigiH om de voor de patiënt dichtstbijzijnde zorg te vinden. De naam voor deze expertise binnen Chronisch ZorgNet is ‘Osteoporose, Vallen en Breken’.
Fit4Surgery
Een ander voorbeeld van mogelijke uitbreiding op de korte termijn is Fit4Surgery; een trainingsprogramma voorafgaand aan een operatie met als doel; een betere conditie preoperatief en beter herstel postoperatief. Deze kortdurende leefstijlinterventie van 4 weken heeft zich wereldwijd bewezen. In totaal voltooide 93% procent van de deelnemers het hele programma met een gemiddelde verbetering van conditie (15%) en kracht (20%), en is 80% van de rokers daarmee gestopt. Deelnemers herstelden postoperatief binnen 4 weken tot op basisconditie, wat slechts 40% van de patiënten die geen Fit4Surgery programma volgden lukte. Gezamenlijk exploreren we de uitrol van dit bewezen programma binnen Chronisch ZorgNet.
De kern van Chronisch ZorgNet
- Multidisciplinair landelijk netwerk van therapeuten gespecialiseerd in de behandeling van niet-overdraagbare (NO) chronische aandoeningen;
- Transparantie en borging van de geboden kwaliteit van zorg;
- Nauwe samenwerking tussen paramedici, praktijkondersteuner en/of huisarts via mini-netwerkjes, georganiseerd op het niveau van de woonomgeving van de patiënt en met heldere communicatie via gestandaardiseerde terugkoppelingsbrieven;
- Continue ontwikkeling van het netwerk en uitbreiding met andere aandoeningen of initiatieven.
Apart tekst kader:
- Kwaliteitssysteem: Het Kwaliteitssysteem is gebaseerd op de landelijke database (samenwerking KNGF) waarin geanonimiseerde patiënt- en behandelgegevens worden verzameld via de elektronische patiënt dossiers. Het doel van het Kwaliteitssysteem is transparantie van behandelresultaten, waarmee de kwaliteit van de zorg geborgd en verbeterd kan worden.
- KomPas: Het KomPas is illustratief voor wat we binnen het netwerk doen met verzamelde data in het Kwaliteitssyteem. Het KomPas geeft middels grafieken inzicht in het te verwachten behandelresultaat van een traject gesuperviseerde looptherapie voor patiënten met etalageb
- World Health Organization. Fact Sheet Physical Activity. Available online: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/physical-activity (accessed on 16 March 2020).
- Sinnige A, Sliepen M, Scheltinga MR, et al. A Nationwide Network to Provide Supervised Exercise Therapy and Lifestyle Counseling for All Patients with Non-Communicable Diseases: Chronic CareNet. Int J Environ Res Public Health 2020;17(16) doi: 10.3390/ijerph17165999
- Jansen, S.; van Nistelrooij, L.; Scheltinga, M.; Rouwet, E.; Teijink, J.; Vahl, A. Outcomes of the exercise-first approach for intermittent claudication in the Netherlands: Fewer lower limb revascularisations and better survival. Eur. J. Vasc. Endovasc. Surg. 2019, 72, e13.enen (en in de toekomst andere aandoeningen) om zorg te optimaliseren en personaliseren.
Referenties
World Health Organization. Fact Sheets—Noncommunicable Diseases. Available online: https://www.who. int/news-room/fact-sheets/detail/noncommunicable-diseases (accessed on 16 March 2020).
Email: info@chronischzorgnet.nl
Website: www.chronischzorgnet.nl
