In alle zorgsectoren wordt in 2021 meer gebruikgemaakt van digitale zorg (e-health) dan in 2019. Dit komt mede door corona. Zorggebruikers en zorgverleners waarderen e-health, maar er zijn ook zorgen. Patiënten weten vaak niet goed welke mogelijkheden er zijn en zorgmedewerkers ervaren door digitale zorg een hogere werkdruk. Meer kennis en een andere manier van werken is nodig om er echt de vruchten van te plukken.
Dat blijkt uit de E-healthmonitor 2021. Dit onderzoek geeft inzicht in het huidige aanbod en gebruik van digitale zorg. Ook is gevraagd aan zorgmedewerkers en zorggebruikers hoe zij daarover denken.
Meer digitaal contact
Uit het onderzoek blijkt dat videobellen enorm toenam. Waar in 2021 de helft van de artsen en verpleegkundigen op die manier contact had met een patiënt en/of naaste, kwam dit in 2019 nog nauwelijks voor. Ook bieden meer zorgorganisaties een ‘patiëntportaal’ aan, een app of een website waarin je je medische gegevens kunt zien. Hierin was bij huisartsen een stijging te zien van 42% in 2019 naar 79% in 2021. Hoewel het gebruik van e-health door zorgmedewerkers groeit, geldt dat veel minder voor patiënten. Dat zien onderzoekers ook bij ‘telemonitoring’ (meten op afstand van bijvoorbeeld bloeddruk). Ongeveer de helft van de huisartsen maakte hier gebruik van, het overgrote deel van hun patiënten niet.
Anders organiseren zorg noodzakelijk
De zorg kent met de vergrijzing en stijgende personeelstekorten grote uitdagingen. Ook loopt het aantal mensen met een chronische ziekte op. Digitale zorg kan voor verlichting zorgen, maar daarvoor moet nog veel gebeuren. Zo is het voor zorgmedewerkers en zorggebruikers, ondanks het stijgende gebruik, nog niet altijd duidelijk hoe digitale zorg het beste kan worden ingezet. Digitale zorg is niet iets ‘voor erbij’, zoals nu wordt ervaren, maar moet een vast onderdeel zijn van de zorg.
Het anders organiseren van de zorg is hiervoor noodzakelijk. Volgens de onderzoekers kan een verandering in financiering veel bijdragen aan de inzet van e-health. Ook moet de kennis van zorgmedewerkers en zorggebruikers over digitale zorg omhoog. En om zorggebruikers (patiënten) de meerwaarde te laten zien, is het belangrijk dat digitale zorg beter toegankelijk en meer gebruiksvriendelijk wordt.
Coronacrisis gaf gebruik digitale middelen extra impuls
Hoewel digitale zorg de afgelopen jaren al steeds meer van de grond kwam, kreeg dit door de coronacrisis een extra impuls. Zowel zorgmedewerkers als zorggebruikers zijn positiever over digitaal contact dan voor de coronacrisis. Zo geeft een projectleider zorginnovatie van een ziekenhuis het volgende aan:
“Door COVID hebben we thuismonitoring sneller van de grond gekregen voor patiënten met Parkinson, chronische darmziekten, diabetes en hartfalen. Op die manier proberen we patiënten ook uit het ziekenhuis te houden.”
De impact van de coronacrisis op het gebruik van e-health wordt verder onderzocht. Die resultaten volgen later dit jaar.
E-healthmonitor 2021
Het RIVM deed dit onderzoek samen met Nivel en National eHealth Living Lab. De komende jaren blijven we deze ontwikkeling volgen, kennis verzamelen en delen. De E-healthmonitor wordt uitgevoerd in opdracht van het ministerie van VWS.
