Net als voor het klimaat moet er volgens KNMG-voorzitter René Héman voor de gezondheid een wet komen die harde doelen vastlegt voor 2040.Preventieve gezondheidszorg moet een belangrijk thema zijn bij de formatie van het nieuwe kabinet, vindt Héman.
Nederland doet het niet goed als het gaat om preventie, betoogt René Héman, voorzitter van artsenfederatie KNMG. De helft van de bevolking heeft overgewicht en het percentage neemt nog toe. 20 procent van de mensen rookt. Daarnaast zijn er grote sociaal-economische verschillen. Mensen met een laag inkomen hebben meer gezondheidsklachten en leven gemiddeld 5 tot 8 jaar korter.
De coronapandemie heeft een aantal knelpunten helder aan het licht gebracht. In de IC-bedden liggen vooral mensen met overgewicht. Maar armoede speelt ook een rol. Overgewicht komt vaker voor bij mensen met een laag inkomen. Arme mensen eten vaker ongezond en hebben daardoor minder weerstand. Bovendien wonen ze meestal dichter op elkaar in woningen met minder goede ventilatie.
Om Nederland gezonder te krijgen is een programma nodig dat het probleem van diverse kanten benaderd, stelt Héman. Een programma dat niet afhankelijk is van één kabinet, maar dat veel verder reikt. Een preventiewet naar analogie van de klimaatwet. Met als doel om verschillen in gezondheid en levensverwachting tussen rijk en arm op te heffen. Die preventiewet moet het kader zijn voor allerlei maatregelen die bijdragen aan dat doel.
‘Preventie heeft vele aspecten’, vertelt Héman. ‘Gezonde voeding moet goedkoper zijn dan ongezonde voeding. En mensen moeten zich bewust zijn van het verschil. Toen ik GGD-arts was, hielden we rondleidingen in supermarkten in achterstandsbuurten en legden we mensen uit waar ze op moeten letten. Ook organiseerden we kookbijeenkomsten om te laten zien hoe je een gezonde en evenwichtige maaltijd bereidt.’
Experiment rond bijstand
Armoedebestrijding moet ook prominent aandacht krijgen, aldus Héman. ‘De Tilburgse wethouder Esmah Lahlah probeerde in maart als experiment rond te komen van een bijstandsuitkering. Zij zei dat ze gezond eten gewoon niet kon betalen. Om nog maar te zwijgen van de sportschool. Dat is toch raar, dat je mensen met een bijstandsuitkering minder mogelijkheden hebben om gezond te leven?’
Preventie is nodig om mensen te motiveren – en het ze ook mogelijk te maken – om gezonder te leven. Daardoor leven ze langer, blijven ze gezonder en leven ze een beter leven. Dat is de ethische kant. Daarnaast is er een economische kant. ‘Onlangs had ik een patiënt van 59 die arbeidsongeschikt raakte door de gevolgen van zijn rookverslaving. Dan mis je 8 jaar werk. Terwijl we bijvoorbeeld in de zorg de komende jaren 80.000 mensen tekortkomen.’
Een ‘Preventiewet 2040’ zou een belangrijke stap zijn om de gezondheid van de Nederlandse bevolking op te krikken. Onder die wet zouden diverse maatregelen kunnen vallen, zoals roken duurder maken en gezonde voeding goedkoper maken. ‘Het is een complex geheel, dat heeft het gemeen met het klimaat’, zegt Héman. ‘We moeten nog veel ontdekken. Maar er zijn genoeg concrete stappen mogelijk. En een hard doel voor over 20 jaar houdt ons in de goede richting.’
Dit artikel is eerdere verschenen in UWV Online magazine
