Onderzoek naar huisarts die tijdens opleiding promoveert (aioto)
april 2023
De combinatie van de opleiding tot huisarts met een promotieonderzoek is zó waardevol dat het Universitair Netwerk Huisartsgeneeskunde (UNH) pleit voor structurele financiering van aioto-trajecten. ‘Hun kennis en kunde is onmisbaar in de ontwikkeling van een toekomstbestendig zorgstelsel.’
Stel, je hebt pijn op de borst en besluit naar de huisartsenpost te bellen. Daar pakken ze dan direct de NTS erbij ofwel de Nederlandse Triage Standaard: een standaard vragenlijst voor acute cardiovasculaire klachten. De afgelopen jaren onderzochten 2 huisartsen in opleiding tot onderzoeker (aioto’s) of die vragenlijst nóg beter zou kunnen. Ja, was hun conclusie. Naar aanleiding van de uitkomsten wordt op dit moment met de stichting NTS en andere partijen overlegd om vragen op te stellen die een nóg grotere voorspellende waarde hebben.
Mooi voorbeeld
‘Het onderzoek door de 2 aioto’s en laat heel mooi zien wat het nut is van aioto-onderzoek voor de dagelijkse zorgpraktijk van huisartsen’, zegt Dorien Zwart. Zij is afdelingshoofd Huisartsgeneeskunde bij het UMC Utrecht, maakt als afdelingshoofd deel uit van het Universitair Netwerk Huisartsgeneeskunde (UNH) en is voorzitter van het UNH-R (research): het gezamenlijk onderzoekoverleg van de afdelingen huisartsgeneeskunde en het Nederlands Instituut voor Onderzoek van de Gezondheidszorg (Nivel). ‘Alle huisartsen en -posten kunnen straks nog efficiëntere en veiligere triagegesprekken voeren, zodat zowel de patiënt als de gezondheidszorg niet onnodig wordt belast. Het onderzoek was dus enorm relevant, aldus Dorien: ‘Elke huisarts in Nederland kan zich het belang ervan voorstellen.’ Ze wijst erop dat veel onderzoek van aioto’s uiteindelijk in de richtlijnen van het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) terechtkomt. Bovendien moet elk onderzoek van een aioto in principe passen binnen de Nationale Onderzoeksagenda Huisartsgeneeskunde, die sinds 2018 bestaat. ‘Aioto-onderzoek is dus altijd zeer relevant voor de dagelijkse praktijk’, zegt ze.
Blijven bestaan
Er is Dorien Zwart veel aan gelegen dat de promotietrajecten van aioto’s blijven bestaan. Maar in politiek-Den Haag is besloten dat de bestaande manier van financieren (waarbij het geld uit een pot voor de opleiding kwam) niet langer blijft bestaan. De enige optie is nu dat er elders onderzoeksgelden worden vrijgemaakt. In het Integraal Zorg Akkoord (IZA) is dat echter nog niet gebeurd. Guy Rutten (emeritus hoogleraar huisartsgeneeskunde en voorzitter van de ZonMw-programma- en beoordelingscommissie Huisartsgeneeskunde en Ouderengeneeskunde): ‘Met het UNH hebben we besproken wie de meest voor de hand liggende financier zou zijn voor het voortzetten van de aiototrajecten, zoals wij die in het HGOG-programma faciliteren. Dat is het ministerie van VWS.’ Dorien: ‘Nu is het zaak om aan te tonen hoe waardevol de aioto-trajecten zijn. We moeten laten zien dat het werkt. Vandaar dat we publieke kennisorganisatie Nivel opdracht gaven om te onderzoeken wat aioto-trajecten opleveren voor de huisartsgeneeskunde en waarom dat zo belangrijk is.’
Overhandiging evaluatie
Ronald Batenburg (rechts) presenteerde de belangrijkste uitkomsten van het onderzoek alvast tijdens de onderzoekersbijeenkomst van het programma Huisartsgeneeskunde en Ouderengeneeskunde op vrijdag 4 november 2022 in de Domus Medica in Utrecht. Vervolgens overhandigde hij het rapport aan Dorien Zwart (links).
Bekijk de terugblik van de onderzoekersbijeenkomst
Positief geëvalueerd
Programmaleider Ronald Batenburg vertelt namens Nivel wat het onderzoek opleverde: ‘Aioto-trajecten worden over het algemeen positief geëvalueerd. De uitval is gering. De afronding van promotieonderzoek en opleiding wordt meestal binnen de gestelde tijd van 6 jaar gerealiseerd. En de tevredenheid van zowel de aioto’s als hun begeleiders en leidinggevenden is groot.’ Daarbij komt één succesfactor heel duidelijk naar voren, zegt de onderzoeker: de aioto-trajecten worden uitgevoerd door een selecte groep huisartsen die ambitieus en zeer gemotiveerd is – en ook daarna blijven bijdragen aan de ‘academisering’ van de Huisartsgeneeskunde in Nederland. Uit de evaluatie blijkt dat aioto’s na succesvolle afronding van hun combinatie opleiding-onderzoekstraject het praktiserend huisarts zijn (blijven) combineren met andere vakinhoudelijke taken. Denk aan kennisontwikkeling door onderzoek, onderwijs, richtlijnontwikkeling en beleidsfuncties.
Academisering
En juist die academisering is belangrijk, want wetenschappelijk onderlegde huisartsen dragen bij aan de onderbouwing van het huisartsgeneeskundig handelen en aan de implementatie van wetenschappelijke kennis in de huisartsenpraktijk. Ook zijn aioto’s in staat om vragen uit de dagelijkse praktijk te signaleren en te vertalen naar wetenschappelijke onderzoeksvragen.
Ronald Batenburg : ‘Aioto-trajecten hebben een duidelijke meerwaarde en hebben aanzien in binnen- en buitenland.’
Dorien Zwart
We hebben aioto’s nodig om de eerstelijnszorg te versterken door ons vak van huisarts wetenschappelijk te blijven onderbouwen. De aioto’s zorgen daarvoor met hun wetenschappelijk prachtige prestaties.’
Regionalisering
Naast academisering is er een tweede belangrijk argument om de aioto-trajecten te blijven financieren: regionalisering. Het kabinet wil dat umc’s samen met partners in de regio werken aan een toekomstbestendig zorgstelsel. ‘Die beleidsontwikkeling moeten niet alleen mensen doen die achter een bureau zitten, en ook niet alleen mensen van universiteiten,’ meent Guy Rutten.
Guy Rutten : ‘Nee, je wilt er ook huisartsen bij hebben die in de praktijk werken én die kritisch denken, die een rapport lezen en dan de vinger kunnen leggen op wat er eventueel aan schort. Dat kunnen academische huisartsen als geen ander. Dan krijg je als maatschappij echt waar voor je geld.’
Dorien: ‘Het Nivel-onderzoek laat zien dat aioto’s in de praktijk werkzaam blijven én dat ze bijdragen aan het vormgeven van het vak van huisarts, hetzij in wetenschappelijk onderwijs c.q. onderzoek, hetzij in de zo belangrijke beleidsvorming. Het mag dus niet gebeuren dat de financiering van aioto-trajecten onder druk komt te staan. Wij willen structurele financiering voor wetenschappelijk onderzoek in de eerste lijn.’
Downloads
